De tweede wereldoorlog is voor de meeste van ons onbekend terrein. We hebben erover gelezen, misschien wat gehoord van onze grootouders. Een enkeling, zoals oma Warnar, kan er zelf nog over vertellen.
In Wewak (PNG) zijn wij nog nooit mensen tegen gekomen die er zelf over konden vertellen. Toch blijven de verhalen levend, omdat de verhalen keer op keer doorverteld worden. PNG is een ‘orale’ cultuur: de verhalen worden eerder mondeling doorverteld, dan dat ze worden opgeschreven.
In Wewak herinneren meerdere dingen ons nog aan de oorlog. Er zijn meerdere mitrailleurs en ander oorlog-metaal achtergelaten. Met regelmaat worden er helmen gevonden, pistolen en kogels. Wat nu eerder aandoet als een speeltuin voor onze jongens, was in de jaren 50 van de vorige eeuw een verschrikkelijke plek.
De tweede wereldoorlog begon in 1942 in PNG. Australiërs vochten samen met de Amerikanen tegen de Japanners. PNG was in die tijd nog een kolonie van Australië. De Japanners gebruikten verschillende kust-steden als uitvalbasis, voornamelijk Aitape en later ook Wewak.
In 1944 wilden de Amerikanen/Australiërs er voor zorgen dat alle Japanners weg zouden gaan uit PNG. Ze bombardeerden de bunkers die de Japanners hadden gegraven.
Ruim 600 Australiërs verloren hun leven in deze specifieke strijd en 7000-9000 Japanners overleden. De naslagwerken vertellen dat er in totaal 7000 Amerikanen, 7000 Australiërs en 200.000 Japanners zijn overleden aan het gevecht, honger en ziekte (voornamelijk malaria) tijdens de oorlog in PNG.
Wilfred heeft vandaag de dag al meerdere keren Japanners mogen rondvliegen. Velen hebben bij aankomst in Wewak een stel coördinaten op zak die ze aan Wilfred overhandigen. Op deze coördinaten zijn vermoedelijk hun voorouders overleden in de strijd. Ze willen graag hun voorouders eren, door boven de coördinaten rond te cirkelen in het vliegtuig. De Japanners hebben veel geld voor dit soort vluchten over. MAF kan door dit geld weer vele medische evacuaties gratis of tegen gereduceerd tarief uitvoeren. Een win-win situatie, veroorzaakt door enorme verliezen.
In september 1945 gaven de Japanners zich officieel over en later tekenden ze het vredes-verdrag op Cape WOM in Wewak. Vandaag de dag is dit een monument die vele Japanners bezoeken.